Adaptuj się! Ashwagandha i jej działanie na nas

Gdy myślicie o stresie i radzeniu sobie z nim, co przychodzi Wam do głowy? Mnie jeszcze niedawno, poza rozładowaniem emocji na treningu, nawiedzały wizje meliski, dziurawca i ziołowych tabletek. Czynniki stresujące mogą dotyczyć wszystkiego: stresem dla organizmu może być głodówka, odwodnienie, niedobór witamin, nagła zmiana środowiska. Stres nie musi wiązać się ze strachem.

Z pomocą jednak przychodzi Ashwagandha- obecnie nie zwykle popularny adaptogen.

Ashwagandha rośnie w Indiach, Bangladeszu, Nepalu, Pakistanie i Sri Lance. Krzew osiąga wysokość około 150 cm, ma żółte kwiaty i czerwone jagody, a najlepsze właściwości lecznicze posiada korzeń tej rośliny oraz jej owoce. Korzeń Ashwagandhy zawiera fitosterole, alkaloidy, kumaryny, fenolokwasy. W Indiach i poza jej granicami wciąż jest jednym z najbardziej docenianych ziół i numerem jeden we współczesnej fitoterapii. Lekarze Ajurwedy określają witanię ospałą jako stabilizator nastroju

Mianem adaptogenu określa się leki ziołowe wspomagające odporność organizmu na stres, stosowane w okresach traumatycznych przeżyć, w stanach wyczerpania czy też niepokoju. Wikipedia donosi, że są one stosowane w stanach wyczerpania, niepokoju. Nie zgadzam się z tą częścią definicji, ponieważ adaptogeny powinniśmy stosować, zanim cała stresowa historia się zacznie. Są one oczywiście pomocne w czasach niepogody, ale o wiele lepiej sprawdzą się jako profilaktyczne środki wzmacniające organizm. Można stosować je w ten sposób, bo w odróżnieniu od leków uspokajających czy tonizujących, adaptogeny biorą udział właśnie we wzmacnianiu całego układu, a nie tylko w usuwaniu dolegliwości. Warto stosować je w okresie okołooperacyjnym, w czasie kontuzji, stresu: w pracy, egzaminów, wysiłku psychicznego, intelektualnego, fizycznego.

Naukowcy określili występujące związki w Ashwagandzie jako witanolidy. Udowodniono, że witanolidy zawarte w zielu Ashwagandhy posiadają właściwości przeciwbakteryjne i antynowotworowe. W korzeniu substancjami adaptogennymi są związki z grupy glikowitanolidów ? witanozydy i sitoindozydy. Działają silnie antyoksydacyjnie i odtruwająco. Dzięki glikowitanolidom Witania zawdzięcza m.in. działania przeciwstresowe i antydepresyjne. Korzenie Witani zawierają również alkaloidy (głównie nikotynowe), fitosterole (beta-sitosterol), kumaryny, fenolokwasy (kwas chlorogenowy, przede wszystkim w zielu). Dzięki dużej zawartości żelaza Ashwagandha znacznie wpływa na wzrost hemoglobiny oraz erytrocytów. Tak bogaty skład korzenia powoduje, że jego właściwości mają bardzo duże zastosowanie w Ajurwedzie. Ashwagandha spowalnia procesy starzenia się, neutralizuje stres, wzmacnia funkcjonowanie wątroby i nerek, poprawia pamięć. Ashwagandha jest znakomitym ziołem na koncentrację, sen, uspokojenie. Reguluje także układ hormonalny, poprawia sprawność seksualną i hamuje siwienie włosów. Ponadto, zwiększa wydolność fizyczną, koordynację psychomotoryczną i zmniejsza czas reakcji - z tego powodu chętnie stosowana jest przez sportowców.

Ale swoją największą popularność ashwagandha zdobyła dzięki właściwością uspakajającym i wyciszającym. Działa jako środek antystresowy, zwiększając tolerancję w sytuacjach napięcia nerwowego- świetnie nadaje się zarówno dla kobiet jak i mężczyzn.

Natura dostarcza nam wiele ziół, które dodają energii życiowej i przeciwdziałają chorobom. Decydując się na fitoterapię, która zyskuje coraz większe uznanie nowoczesnej medycyny, należy niewątpliwe wziąć pod uwagę Ashwagadhę. Pamiętajmy, że gwarancją skuteczności jest odpowiednia jakość surowca, systematyczność stosowania i właściwe dawkowanie.

Dawkowanie:
Skuteczna dawka to już 500mg na dobę. Producenci suplementów zalecają zazwyczaj od 500 do 1000mg na dobę. Dla osiągnięcia pożądanego efektu terapeutycznego Ashwagandhę należy brać przez co najmniej kilka tygodni.

Innym ciekawym adaptogenem jest rhodiola rosea (różeniec górski)

Rhodiola skutecznie zmniejsza uczucie depresji, lęku i zmęczenia, a także łagodzi objawy wypalenia treningowego. W małych i średnich dawkach ekstrakt z korzenia różeńca działa pobudzająco, natomiast w większych może powodować uczucie senności i uspokojenia. Różeniec górski stymuluje przede wszystkim funkcjonowanie poznawcze, jednocześnie wyciszając przeżywane emocje i napięcia. Zmniejsza drażliwość i poirytowanie, ułatwia skupienie uwagi i dodaje energii do działania.⁴ Korzeń różeńca wspomaga również leczenie zaburzeń seksualnych.

Różeniec górski to typowy adaptogen działający niespecyficznie i wielokierunkowo na cały organizm. Różeniec górski zwiększa wytrzymałość i wydolność organizmu, doskonale sprawdza się w przypadku osłabienia lub zwiększonego obciążenia fizycznego i psychicznego. Właściwości adaptogenne różeńca wynikają prawdopodobnie z wpływu na oś podwzgórzowo-przysadkową (HPA) oraz adrenergiczny układ współczulny. Wyciągi z różeńca normalizują poziom kortyzolu oraz wpływają na poprawę  odporności na stres poprzez wzrost stężenia serotoniny w podwzgórzu i śródmózgowiu, a także zabezpieczają przed negatywnym wpływem długotrwałego stresu na komórki nerwowe. Różeniec górski istotnie zwiększa sprawność intelektualną, poprawia koncentrację uwagi i zdolność do zapamiętywania. Zmniejsza uczucie zmęczenia i zwiększa efektywność pracy.  Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym oraz przeciwzapalnym, ekstrakt z różeńca działa ochronnie na komórki nerwowe.

Dawkowanie:
Efektywne dawki stosowane w badaniach wynosiły od 50mg na dzień do 600mg. W przypadku uzyskania doraźnego efektu przeciwstresowego stosowano od 300 do 600mg ekstraktu z rhodioli, natomiast profilaktycznie, aby zapobiec uczuciu zmęczenia stosowano codziennie dawki rzędu 50-100mg.